ഇഹലോകം: ബുധനും സൂര്യനും പിന്നെ ഭൂമിയും

നാളെ (9/5/2016) ബുധന്‍ സൂര്യന്റെ മുന്നിലൂടെ കടന്ന് പോകുയാണ്. കുറച്ചുകൂടി കൃത്യമായി പറഞ്ഞാല്‍ ഭൂമിയില്‍ നിന്ന് നോക്കുമ്പോള്‍ ബുധന്‍ സൂര്യന്റെ ഡിസ്കിന് മുന്നിലൂടെ കടന്ന് പോകുന്നതായി തോന്നും. ഈ പ്രതിഭാസത്തെ ബുധസംതരണം (Transit of Mercury) എന്ന് വിളിക്കും.¹ അതിനെപ്പറ്റി ഒരു ചെറിയ കുറിപ്പാണ് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയില്‍ എപ്പോള്‍, എത്രസമയം, എങ്ങനെ കാണാം എന്ന നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും.

https://www.theguardian.com/

-എന്താണ് ബുധസംതരണം?

ക്യൂരിയോസിറ്റി പകര്‍ത്തിയ ചിത്രം
https://upload.wikimedia.org/

ബുധന്‍ സൂര്യന്റെ ഡിസ്ക് (ദൃശ്യമാകുന്ന സൂര്യന്റെ വൃത്തം) മുറിച്ച് കടന്ന് പോകുന്നതാണ് ബുധസംതരണം.¹ ഭൂമിയില്‍ നിന്ന് മാത്രമല്ല, ബുധസംതരണം ദൃശ്യമാകുക. 2014-ല്‍ ക്യൂരിയോസിറ്റി എന്ന ബഹിരാകാശ റോവര്‍ ചൊവ്വയിലെ ബുധസംതരണം പകര്‍ത്തിയിട്ടുണ്ട്. (ചിത്രം ചേര്‍ക്കുന്നു) ഭൂമിയില്‍ ഒരു പതിറ്റാണ്ടില്‍ ശരാശരി ഒന്ന്, ഒരു നൂറ്റാണ്ടില്‍ 13, 14 തവണ ഉണ്ടാകുന്ന പ്രതിഭാസമാണ് ബുധസംതരണം.¹അത്രയ്ക്ക് വിരളം ഒന്നുമല്ല എന്ന് സാരം. ബുധന്‍ വളരെ വേഗത്തില്‍ സൂര്യനെ ചുറ്റി വരുന്നതുകൊണ്ട് ഇതേ ക്രമീകരണം വീണ്ടും വരുന്നതാണ് അതിന് കാരണം. 2019 നവംബര്‍ 11-ന് തന്നെ ഈ ദശകത്തിലെ അടുത്ത ബുധസംതരണം കാണാം.²

-ഇത് എങ്ങനെ കാണാം?

ബുധന്‍ വളരെ ചെറിയ ഒരു പൊട്ടുപോലെ മാത്രം കടന്ന് പോകുന്നതുകൊണ്ട് നഗ്നനേത്രങ്ങളാല്‍ ദൃശ്യമാകില്ല. ടെലസ്കോപ്പ് ഉപയോഗിക്കേണ്ടി വരും. സൂര്യനിലേക്ക് നേരിട്ട് നോക്കുന്നത് കണ്ണിന് കുഴപ്പമുണ്ടാക്കാം എന്നതിനാല്‍ ഫില്‍ട്ടറുകള്‍ ഉപയോഗിക്കണം.³സൂര്യകളംഗങ്ങള്‍ (Sun Spots) ബുധന്‍ ആണെന്ന് തെറ്റിദ്ധരിക്കാതിരിക്കാന്‍ ശ്രദ്ധിക്കണം. നിരീക്ഷിക്കുന്തോറും സ്വല്‍പം എങ്കിലും സ്ഥാനചലനം കാട്ടുന്നുണ്ട് എങ്കില്‍ അതായിരിക്കും ബുധന്‍ എന്ന ചെപ്പടിവിദ്യ ഓര്‍ത്തിരിക്കാം.

ഇന്ത്യയില്‍ വൈകുന്നേരം 4.41 മുതല്‍ സൂര്യാസ്തമനം വരെ സംതരണം ദൃശ്യമാകും.⁴(ഇവിടെ ഉണ്ടായിരുന്ന ഒരു വലിയ തെറ്റ് തിരുത്തിയതിന് വൈശാഖന്‍ തമ്പിക്ക് നന്ദി.)

നിങ്ങള്‍ക്ക് ടെലസ്കോപ്പ് ഇല്ല, ഫില്‍ട്ടര്‍ ഇല്ല എന്നോര്‍ത്ത് സങ്കടപ്പെടണമെന്നില്ല. നാസ ലൈവ് ആയി സംതരണം ടെലകാസ്റ്റ് ചെയ്യുന്നുണ്ട്. (ലിങ്ക് ഇവിടെ)

-ബുധസംതരണത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം എന്ത്?

കെപ്ലര്‍
https://upload.wikimedia.org/

ചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യങ്ങള്‍ പറഞ്ഞ് തുടങ്ങാം. കെപ്ലര്‍ (Johannes Kepler) തന്റെ ഗ്രഹചലന നിയമങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ച് ബുധസംതരണം 1631-ല്‍ ഉണ്ടാകും എന്ന് പ്രവചിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന് അത് കാണാന്‍ ആയുസ്സുണ്ടായില്ല എങ്കിലും 1631-ല്‍ കെപ്ലറുടെ പ്രവചനം പിരേറി ജെസ്സാന്റി (Pierre Gassendi; ഉച്ചാരണം കൃത്യമോ എന്നറിയില്ല) സ്ഥിതീകരിച്ചു. നഗ്നനേത്രങ്ങള്‍ക്ക് അദൃശ്യമായ ബുധസംതരണം ആദ്യമായി കാണാന്‍ ഭാഗ്യം സിദ്ധിച്ചത് ജെസ്സാന്റിക്കാണ്. സൗരയൂഥം എങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു എന്ന നിയമം സ്ഥിതീകരിക്കാന്‍ ഉപകരിച്ച പ്രതിഭാസമാണ് ബുധസംതരണം.⁵

മാത്രമല്ല, ഭൂമിയിലെ വ്യത്യസ്ത പോയന്റുകളില്‍ നിന്ന് നോക്കുമ്പോള്‍ ഈ ദൃശ്യത്തില്‍ വരുന്ന മാറ്റങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ച് സൂര്യനിലേക്കുള്ള ദൂരം ഗണിതശാസ്ത്രപരമായി നിര്‍ണയിക്കാം. (കൂടുതല്‍ വിശദാംശങ്ങള്‍ ഇവിടെ വായിക്കാം) നമ്മുടെ പ്രപഞ്ചം എത്ര ബൃഹത്താണ് എന്ന തിരിച്ചറിവ് നല്‍കാനും നമ്മേ ബുധസംതരണം സഹായിച്ചു.⁵

ബാഹ്യഗ്രഹങ്ങളെ നിരീക്ഷിക്കുന്ന രീതി
http://www.jpl.nasa.gov/edu/images/news/lightcurve_diagram.jpg

ഈ ബുധസംതരണത്തിനും ചെറുതല്ലാത്ത പ്രാധാന്യമുണ്ട്. സൗരയൂഥത്തിന് പുറത്തുള്ള ഗ്രഹങ്ങളെ (ബാഹ്യഗ്രഹങ്ങള്‍: Exoplanets) നാം നിരീക്ഷിക്കുന്നത് അവയുടെ മാതൃനക്ഷത്രത്തെ അവ ബുധന്‍ സൂര്യനെ കടന്ന് പോകുമ്പോലെ കടന്ന് പോകുമ്പോള്‍ നക്ഷത്രത്തിന്റെ പ്രകാശത്തില്‍ ഉണ്ടാകുന്ന കുറവ് അളന്നിട്ടാണ്. അതുപോലെ ഒരു നിരീക്ഷണം നമ്മുടെ പരിസരത്ത് നടക്കുമ്പോള്‍ അടുത്ത് നിരീക്ഷിക്കാന്‍ കഴിയുന്നത് ഈ രീതിയെ കൂടുതല്‍ കൃത്യമാക്കാനും സൂക്ഷ്മമാക്കാനും സഹായിക്കും.⁵

-ലോകാവസാനം എന്ന ചില വാര്‍ത്തകളും കേള്‍ക്കുന്നുണ്ടല്ലോ?

എല്ലാ ആകാശ പ്രതിഭാസങ്ങളും പോലെ ഇതിന്റെ പിന്നിലും “ലോകാവസാനം” എന്ന രോദനങ്ങളും ഉണ്ട്.⁶ അവയെ അര്‍ഹിക്കുന്ന അവജ്ഞയോടെ തള്ളിക്കളയാം. വാല്‍നക്ഷത്രങ്ങളേയും സൂര്യഗ്രഹണങ്ങളേയും പേടിച്ചിരുന്ന മധ്യകാല യൂറോപ്പിലെ മനുഷ്യരുടെ ബൗദ്ധിക നിലവാരത്തിലേക്ക് നമ്മള്‍ താഴ്ന്ന് പോകരുത്.

ബുധസംതരണം അതര്‍ഹിക്കുന്ന കൗതുകത്തോടെ എല്ലാവരും കാണും എന്ന പ്രതീക്ഷയോടെ നിര്‍ത്തുന്നു.

അവലംബം